Η ΕΝΑΡΜΟΝΙΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΗΣ ΜΟΥΣΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΑ ΜΕ ΤΟΝ ΣΤΥΛΙΑΝΟ ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟ ΤΟΝ ΚΥΠΡΙΟ Γ

του Χριστόδουλου Βασιλειάδη

(Φωτογραφία Αλεξία Φιλίππου)

Αυτοί, οι οποίοι ισχυρίζονται ότι στους αρχαίους Έλληνες και στους Βυζαντινούς ήταν σε χρήση η αρμονία[1], που χρησιμοποιείται σήμερα από τους Ευρωπαίους, ισχυρίζονται ότι η λέξη «πολυφωνία», η οποία συναντάται στους αρχαίους Έλληνες, έχει την ίδια σημασία, που έχει σήμερα, δηλαδή της πολυτονίας[2]. Αυτοί καταφεύγουν πολλές φορές σε επιχειρήματα γελοία. Αναφέρει λοιπόν ο Στυλιανός Χουρμούζιος ένα παράδειγμα, το οποίο ανέγνωσε σε ένα περιοδικό:

«Οι Βυζαντινοί διά του σημείου του ίσου εδήλουν την αρχήν, το μέσον και το τέλος και το σύστημα του Διαπέντε, ήτοι την βάσιν την τρίτην και την πέμπτην ή την νήτην του Διαπέντε συστήματος». «Αρχή και μέση και τέλος και σύστημα το ίσον εστίν (μουσικά χειρόγραφα εν αρχή)».

Όμως τα αρχαία μουσικά χειρόγραφα γράφουν το εξής: «Αρχή μέση τέλος και σύστημα πάντων των σημαδίων της μουσικής τέχνης το ίσον εστί. Χωρίς γαρ τούτου ου κατορθούται φωνή. Λέγεται δε άφωνον ουχ ότι φωνήν ουκ έχει. Φωνείται μεν ου δειρείται δε. Δια μεν ουν πάσης της ισότητος ψάλλεται το ίσον».

Από τα πάραπάνω, σύμφωνα με τον Στυλιανό Χουρμούζιο, αποδεικνύεται ότι δεν πρόκειται περί των ίσων ή του ίσου, ή περί διαστημάτων αλλά περί του ίσου, το οποίο και σημειώνεται στα χειρόγραφα ως του κυριωτέρου σημείου μεταξύ των άλλων.

(συνεχίζεται)

---

[1] Αρμονία καθορίζει ο Στυλιανός Χουρμούζιος τη συνήχηση διαφόρων τόνων και όχι διαφόρων φωνών.

[2] ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΟΥ, Μελέται, σ. 53.