Wednesday, December 23, 2020

ΟΙ ΔΡΟΜΟΙ, ΟΙ ΗΧΟΙ ΚΑΙ ΟΙ ΧΡΟΝΙΚΕΣ ΑΓΩΓΕΣ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΤΡΑΓΟΥΔΙΩΝ ΣΤΙΣ ΜΕΤΑΓΡΑΦΕΣ ΤΟΥ ΘΕΟΔΟΥΛΟΥ ΚΑΛΛΙΝΙΚΟΥ

Δ΄.

Χριστόδουλος Βασιλειάδης



5. Δρόμοι, ήχοι και ρυθμοί των δημοτικών τραγουδιών

Κατ’ αρχήν θα θέλαμε να προβούμε στη διαπίστωση ότι στα δημοτικά τραγούδια δεν υπάρχει σαφής διάκριση μεταξύ του α΄ και του πλαγίου α΄ ήχου. Ένα τραγούδι του α΄ ήχου κάλλιστα θα μπορούσε να ανήκει στον πλάγιο του α΄ (όχι όμως το αντίθετο). Οι διαχωριστικές γραμμές δεν είναι ευδιάκριτες. Αυτό συμβαίνει όχι μόνο στα δημοτικά τραγούδια αλλά και στην ψαλτική τέχνη σε σύγχρονες κυρίως συνθέσεις[1].

Επί πλέον οι ήχοι στην ψαλτική τέχνη υποδεικνύουν συγκεκριμένη κίνηση μελωδίας. Δεν υπάρχει η ελευθερία να αυτοσχεδιάζουμε στη βυζαντινή μουσική, αλλά υπάρχουν συγκεκριμένες θέσεις. Επομένως τα δημοτικά τραγούδια τα κατατάσσουμε σε ήχους κατ’ οικονομία. Το ίδιο σχετικώς ισχύει και για τους δρόμους. Οι δρόμοι ακολουθούν συγκεκριμένη μελωδική και ρυθμική δομή. Τα δημοτικά τραγούδια έχουν το καθένα τη δική τους μελωδική κίνηση. Επομένως και τους δρόμους τους χρησιμοποιούμε απλά ενδεικτικά της κλίμακας, στην οποία ανήκουν τα τραγούδια.

Επίσης δεν υπάρχουν συγκεκριμένες κλίμακες, στις οποίες να κατατάσσουμε τα τραγούδια, αλλά γίνονται συνεργασίες τετραχόρδων.

Όπως βλέπουμε στην πιο κάτω ταξινόμηση των τραγουδιών, ο δρόμος, που χρησιμοποιείται πιο πολύ είναι το νησιώτικο μινόρε, οι ήχοι που χρησιμοποιούνται περισσότερο είναι ο πρώτος και ο πλάγιος του πρώτου ενώ η πιο πολυχρησιμοποιούμενη χρονική αγωγή είναι τα δύο τέταρτα.



[1] Βλ. π.χ. Άξιον εστίν, Μιχαήλ Χατζηαθανασίου, ήχος α΄ επτάφωνος.

No comments:

Post a Comment

Εἰκόνα τῆς Γεννήσεως τοῦ Χριστοῦ, 16 ος αἰώνας, Ἱερὰ Μονὴ Σταυροβουνίου Χριστὸς γεννᾶται, δοξάσατε, Χριστὸς ἐξ οὐρανῶν, ἀπαντήσατε, ...